Rev. Bawi Lian Thawng thlahnak. Tu zan (Feb 1, 2023) ah vawlei nunnak in a kan liamtak ka uBawi thlahnak le upatpeknak ah kan biaruah (I Tonnak, 2007) ka von tar.
Rev. Bawi Lian thawng
Chuahni: 1958 March 23
Khua: Ralpel
Umnak: Kalaymyo
Rian : Pastor
Ton caan: 2007
Tuanbia tawi (chuahkehnak, sianginn kainak, rianṭuannak) Keimah cu Thantlang peng Ralpel khuami Saya Hrang Kap le Tlangpi khuami Pi Ro Thlia nih an ngeihmi fa pasarih lakah upa bik ka si. Ka nupi cu Tlangpi khuami Sayama Sem Thluai a si i Pathian nih fanu (phir) pahnih a kan pek. An min cu Bawi Ṭha Chin le Bawi Ṭha Par an si.
Thantlang Farrawn ah tang khat tiang, Tikir ah tangli, Hakha ah tangriat tiang ka kai i tang kua le tang hra cu Mindat ah ka kai. 1979 kum ah MIT ah Baibal sianginn ka kai. 1985 ah B. Th., 1992 ah B.D. ka hmu. 1995 ah M. Min (TTC Singapore), 1996 ah M.I.E. (Mission), BSM, Singapore ah ka dih.
1985 in Kanpetlet Baptist Church ah pastor ka ṭuan i Kanpetlet peng ah ZBC nih thlahmi CCOC palai zohkhenhtu (Field Director) ka ṭuanchih. 1988 ah LBC, Kalaymyo ah Pator ṭuan hram ka thawk. Hi ka ṭuan chung ahhin CBA ah parttime in AGS ka ṭuan. 2000-2004 chung CBA General Secretary ka ṭuan. 2004-2005 CBA President. Atu hi, LBC (Kalaymyo) Senior Pastor le Mission Director ka ṭuan lio a si.
Tlaihtleng: Nothing is imppossible with God: Pathian nih a tuah khawh lomi thil zeihmanh a um lo (Luke 1:3f).
Q: Na ngakchiat lioah zeibantuk dah na rak huam bik?
A: Ka huam bikmi cu vate pel le ramlak tlonlen a si bik. Hlasak zong ka rak huam ngai.
Q: Tanghra hrawng na kai lioah teh zeibantuk minung bantuk khi dah si na rak duh tawn?
A: Pathian rianṭuantu kan Pale bantuk si hi ka rak duh bik.
Q: Si ahcun, Pathian rian hi aho fialtu um lem loin na no liote in na rak i tim tinak a si lai cu?
A: A si ko, tanghra ka kai lio te hin mino hruaitu le choir hruaitu tepawl hi Mindat Baptist Church ah a ka rak ṭuan.
Q: Baibal sianginn na dih le cangka Kanpetlet lei i na ṭuanmi hi teh, zeiruang bik ah dah a si?
A: Tanghra nan awn in (ka hawipa Bawi Thang he) ZBC nih ramthar caah Baibal sianginn nan kai lai, tiah an kan thim. Kei hi TABC Nu Bu nih, ka hawipa Bawi Thang hi HBA Nu Bu nih phaisa an kan thawhpiak i ZBC min in MIT ah Baibal sianginn kan rak kai.
ZBC nih ramthar caah an kan thim ruang lawngah si loin tangkua tanghra ka kainak hi Mindat a si tikah hika hrawng rianṭuan a herhning hi ka no liote in ka rak hmuh. Cun, Mindat Baptist Church hi Pathian nih a rian thiang caah a ka auhnak hmun a si tiah ka zumh.
Q: Kanpetlet Baptist Church i rian na ṭuan lioah hin zeitluk hrawngdah an thazaang a rak si, atu hi teh an ṭhawng deuh ngai cang maw?
A: Kanpetlet ka phanhka ahhin Kanpetlet pengah Baptist Khrihfabu 12 lawng a rak um. Kum thum ka um hnu ah Khrihfabu 30 an hong um. A cheu cu inn ruk-sarih hna khi an si. Ka um lio kha CCOC rianṭuannak a ṭhawn bik lio caan a si i CCOC palai Vung Khan Kham zong 1986 ah a nunnak a rak pek lio caan a si.
Kan Khrihfabu ah caantling rianṭuantu hi keimah le Sayama Nem Khaw Cing (SRBA) a si, kum hnih kan ṭuanṭi. Kan um lio hi cu an thazaang a rak der ngai ko. Chaklei Lairam in a rami cozah rianṭuantu upa pawl hruihruainak deuh hin rak cawlcangh a si. Inn 30 hrawng Khrihfa an si, member cun 200 hrawng lawng kan rak si.
ZBC nih mission field in a rak zoh. Atu ahcun tlawmpal an hong ṭhang ciahmah ve ko. Caantling rianṭuantu pathum an si. Inn 50 hrawng an phan cang. Member in 350 hrawng an si. Pastor umnak pahnih an ngei, Biakinn (thing) pakhat an ngei. Kanpetlet pengah bochan bikmi Khrihfabu an si.
Q: Thlanglei Lairam ahhin CCOC hlan ah missionary dang a phanmi an rak um maw kha?
A: Thlanglei Lairam ahhin CCOC hlan ah 1952 ah Thantlang peng Belhar khuami Rev. Caih Kio nih Mindat ram ah Pathian thlaici a rak vorh diam cang. Cu hnu ah, Vuangtu khuami Rev. Lung Tum nih Mindat ah, Rev. That Dun nih Matupi ah; cun Zotung ram in Rev. Khoh Ṭhung, Saya Kai Duai le Rev. To Uk hna hi Kanpetlet le Mindat ram ah Pathian thawngṭha a rak phuang hmasatu an rak si. CCOC cu 1983 in aa thawkmi a si.
Q: Kanpetlet ram i CCOC field director na rak si bal tikah, CCOC rianṭuannak na hmuhning ka chim law ka duh?
A: Amah caan lioah CCOC rianṭuannak hi Pathian nih thlua a chuah hringhran ko. A theipar Mindat, Kanpetlet, Paletwa, Gangaw pengah Associatian tianginn a par. Asinain, Paletwa, Kanpetlet ram ahcun hi rian hi pehzulh hrimhrim a haumi a rak si.
ZBC CCOC rianṭuannak an dinhter tikah kan hmuhciami Khrihfa tampi a lotlau ṭhanmi an um len. Cucaah, ZBC in siseh, Associatian in siseh, Local Church in siseh, Thlanglei Lairam ahhin ramthar rian a thar in kan ṭuan ṭhan a hau tiah ka hmuh.
Q: Atu lio ZBC nih aa hmaithlakmi CCOC (ramchung rianṭuannak) dinhter in CMC (Kawl lak i rianṭuan) an thawkmi hi teh zeitindah na ruah?
A: A ṭha sawk ko, asinain Kawlmi sin le Laimi sin i thawngṭha phuan hi aa dang. Khrihfa an si tik zongah kan sining, kan zumhning le kan dirhmun aa dang, kanmah phun aa khatmi sinah tam deuh in rianṭuan hi atu lio kan siningah a herh deuhmi a si tiah ka ruah.
Mithiang Paul nih ramthar rian a ṭuan tikah a miphun umnak Synakok ah a kal hmasa bik zungzal. Cu bangin kanmah kan Laikhat a simi thlanglei Lairam, Gangaw peng le Kabaw Valley ummi Laimi hna sinah siaherhnak thinlung taktak he Pathian rian kan ṭuan hmasa awk a si ti hi kei ka dirhmun cu a si zungzal.
Q: Thlanglei Lairam ahhin atu lioah Mission rian he pehtlai in a kal pah lengmang ti kan theih, zeitindah rian nan ṭuanning a si, mission rian a ṭuanmi dangdang kong hna zong a tawinak in hon ka chim law ka duh?
A: Ka chim cia bang, hika lei ram ahhin ka thinlung hi a caam peng, pension ka laak hnu ah Kanpetlet ram ah kal ṭhan ding hi ka saduhthah a si. Atu lio rian kan ṭuannak ah Partnership Mission tiin kan ṭuan i TABC nih khua hnih, LBC (DC) nih khua khat, Aizawl (Carson Baptist Church) nih khua khat ṭuanvo an laak.
Cun, KMC (Kanpetlet Mission for Christ) ah aa pumpemi palai pawl caah riliral nih siseh, CBA (Kalay), Carson Baptist Church nih siseh, Rev. Simon Thawng Hmung nih siseh an bawmh hna i Kanpetlet peng khua 17 ah mission rian an ṭuan cuahmah.
Keimah ka va kal tawnmi tu hi cu Mission rian a ṭuanmi palai hna le pastorte training pek ah siseh, LBC (DC) nih an rianṭuannak Kanlawng khua caah zohpitu ah an ka hman ruangah siseh, kanmah LBC (Kalay) ah Mission Director ka si caah siseh ka va kal tawnmi a si.
Q: Hi thlanglei Lairam ramthar rianṭuannak he pehtlai in saduh na thah tawnmi?
A: Hi rianṭuannak ahhin Association in siseh, Local Church in siseh, khua pakhat lawng bak kha i hmaithlak in an chungah vaa phum tiangin rian kan ṭuan khawh lawnglawngah tlam a tling kho lai, a theipar a ṭha lai tiah ka ruah.
Lairam ṭhanchonak ahhin chaklei Lairam ṭhannak lawng nih a zaat lai lo, thlanglei Lairam he aa rual in kan ṭhancho khawh te tik lawngah Lairam a ṭhangcho ti khawh a si te lai, hihi kan philh hrimhrim lo a hau.
Cun, atu lio cozah nih Victoria tlang le a velchum dihlak hi National Park ah an ser cang. Ramdangmi zong ṭhal caan ah an hong tlawng lengmang cang. Victioria tlang tupi chung ahhin va phun tampi a um, cu lakah vawleicungah a har ngaimi va phun phun sarih reng lo a um, an ti.
Cucaah saduh ka thah tawnmi cu Kanpetlet khua ah inn lian nawn le hmunhma kau nawn ngei in Recreation Centre ti phun khi sa kho usih law, training phunphun tuahnak le hika lei i a hong tlonglengmi kan fanau pawl dinhnak ah i ngeih kho usih ti hi ka saduhthah pakhat a si fawn.
Q: CBA ah GS siseh Chairman siseh na rak ṭuan lioahhin zeidah nan rak i buaipi bik tawnmi a si, CBA ram ahhin atu lioah rianṭuantu le Khrihfabu pa zeizah hrawngdah nan um cu?
A: CBA GS ka ṭuan lioahhin kan i buaipimi a um lem lo, a rak nuam tuk. Khrihfabu dihlak nih an ka dawt dih tiah kaa ruah. Ka rianṭuan hawi he kan rak tuanti lio ka von ruah tawn ah ka cim lo, ka ngai peng. A caan bel ah caantling rianṭuantu pastor a cheu he rianṭuan hi lungre a thei pah tawn.
Chairman ka ṭuan lio bel ahhin CBA ram ah lungruallonak lianpi a chuak i ka buai ngaingai. Miphun thleidannak hna a si lo ningin an chuahpi, Pathian rian ah ṭhutdan cuhnak le upa i cuhnak tehna a chuak. Cun, caantling rianṭuantu hna zumh awktlak lo le nunzia dawh loin um te hna a chuah tikah rianṭuan a nuam lo, a tluang lo ngai tawn. Asinain, atu cu Pathian lamhruainak thawngin hmuhthiam dih a si ko cang.
Atu lio (2007) CBA ram ahhin riantuantu 50 le Khrihfabu 28, member 10,000 renglo kan um. Kan ram hi Kalay, Tamu, Gangaw peng tiang a si. Atu lio kan GS cu Rev. T. Sang Kham a si.
Q: CBA ram ahhin Laimi lawng bak umnak khua zeizahdah a um hnga, atu hika ram hrawng Laimi nan dirhmun hi a tawinak?
A: Laimi lawng bak umnak cu; Kyar-inn, Tayagone, Hmandaw, Khampat (No.4), Tanbu, Hakhalay, Kantayar, Komaing hrawng hi a si bik. A dang hi cu i cawhhrup cio a si ko.
2006 in Lairam in Zotung miphun tampi an hong zuang i a tam bik cu Pindaw-oo le Kalay Myothit ah an um. Cun, Lairam hmun tampi in Kawlrawn an hong pem chin lengmang. Zaran kan nuncan cu a har ko. Kan fale kawlhawl chom in a nungmi deuh kan si. Vawlei lohmun aa cawk khomi tu cu an i ning.
Mandalay-Aizawl a tlawngmi pawl hi bochan awk bik ah an tla. Ramdang ummi fanau pawl zong an hong karh deuh ve cang i hi nih hin a von kan cawithlir pah ve cang. Uknaklei ah bawi hme tete zong kan hon ngei pah ve. Siangcachim, sizung lei rianṭuan tbk., tete zong kan tam pah ve cang.
Kan mino le ngakchia pawl hi fimthiam cawnlei ah an thazaang a der ngai, asinain atu hrawng cun Boarding School tete zong a hong um i tangka ngei caah cun fimthiamnak ṭha deuh in hmuh khawh a si cang, a hmumi zong an um len ve cang. Khaikam hi Lairam in tanghra awngmi college kainak i an tuahmi a si bantukin Khaikam ah kan Lai siangngakchia an tam ngai i kan i lawm tuk.
Nifatin an nunnak bel ah zohchunh awk an tlak lonak tete a um pah tawn, felfai deuh le miphun caah teirialnak thinlung he fimthiamnak hi kan kawlpiak deuh hna seh law atu nakhin kan i lawm chinchin hnga, kan thazaang an si chinchin hnga. Asinain, kum 2006 hnu hrawng tu hin cun sianghleirun kan fanau pawl hi a tam deuh cu din-ei ah siseh, nunzia ah siseh an hong fel ngaingai cang. Biakinn zong an phan ngai cang. An kan cawithlir ngaingai cang.
Q: Kalay hrawng Laimi hi phun le hram uar tuknak nih an zatlang nun a hrawh ngai an timi hi teh a si maw, atu hrawng nan dirhmun teh?
A: A si, kan buai ngaingai ko. A biana ah, Hlawnceu hrinsor va si seh law, Hlawnceu hrin ah upa bik Calngau hrinsor ka si tibantuk tiang khin Hlawnceu chung hmanh ah a hong buai kho rih. Lairam kan um lioah kan phun zei a si hmanh aa hngalh set lomi nih hika hrawng kan hong phanh hnu cang cun phun le hram zawt hram, ṭanh hram kan thawk i, a ṭhatnak zong cu a um pah ve ko lai nain, a caan ahcun kan zatlang nun lawng hmanh si loin Khrihfabu chung tiangah hna a von hnawh pah caan zong a um.
Tahchunhnak ah, Faamcun hrinsor biaruahṭinak tibantuk phun khi a tam ngaingai. Cun, khua le tlang zongin Christmas le Kumthar tuah a tam ngaingai. Zatlang nun le rianṭuannak ah Seino Bu, Lai Chiatṭhat Bu, Kalay Lai Christian Fellowship (KLCF), Laimi Zohkhenhnak Bu (LZB) tibantuk phun a um i a thawkka ahcun a ṭha ngaimi a lo nain a hnu ahcun Khrihfabu tiang nawl an va ngeih hna i ruakvuinak le i zohkhenhnak tibantuk ah i laklawhnak le hnahnawh tete a um pah lengmang.
Atu ahcun, miphun min in hmun cheukhat ahcun hawikomhnak bu an ser lawlaw (tcn. Lautu, Senthang, Farrawn, Tlangpi tbk.) i nihin kan dirhmun ahcun ṭhatni nakin chiatni ahcun kan i funtom kho deuh ngai nain ṭhatni tu ahcun kan thazaang a der deuh tiin ka hmuh. Sihmanhsehlaw, hmailei kan fanaule chan ahcun ruahnak a hong kau deuh lai; ‘kei cu Kawlrawn um Laimi ka si’ tiah lungrualnak le i khahnak an ngei te ko lai tiah ka ruah.
Q: Kalay pawngkam i Laimi kan hong zuang thluahmahmi hi a ṭha ko na ti maw, hika lei nunning zong hi a har ngai ve ko caah Lairam ummi cu an hong zuan tuk awk a si ti lo tiin dah?
A: Keimah hmuhning te ahcun, kan Lairam hi Pathian nih pawcawmnak tlak in a kan sersiampiak ko tiin ka ruah. Rian tu faakpi in ṭuan usih, ṭuanzia thiam deuhnak lam kawl usih law Lairam te ahhin kan pawcawmnak kawl kho usih, Kawlrawn kan um tikah a khuati sining le rianṭuanning kan thiam lo tikah kan chan a tawi, mi zomhtaih kan tong, kan thazaang kan pek tlukin a theipar kan zuun lo tiin ka ruah.
Q: A liamcia caan na von ruah tawn i na philh khawh lomi nithla?
A: Hakha i ca kan rak cawn lio, sianginn khar caan paoh i kan chuahkehnak khua kan tlun lio caan hrawng kha atu tiang ka philh kho lo. Hakha Lung Biakinn Sunday School kai lio caan. Ka nupi ṭhit ni.
Q: Na nunlam hruaitu bik i na ruahmi?
A: Mindat Baptist Chruch ka um lio mino cawlcanghnak.
Q: Laimi chungin na upat bikmi minung pathum in?
A: Rev. Dr. David Van Bik, Dr. Ṭam Aung Ling le Dr. Hmuh Thang.
Q: Laimi sinah biacah na duhmi pathum in?
A: Laitlai unau sinah chim ka duhmi pathum cu:
1. Zumh awktlak le dinfelnak hi i sehchih peng ko usih.
2. Kan unau a simi Thlanglei Lairam ahhin kan thinlung, kan chawva in Pathian rianṭuan khawh i zuam cio usih.
3. Peng le tlang ṭanhnak thinlung, bu ṭanhnak thinlung, phun le hram ṭanhnak thinlung… hi thinlung pathum hi kan biakmi Pathian thawngin hloh khawh i zuam cio usih.
Leave a Reply